İLMİ LEDÜN SOHBETİ - 1

Bilmek lazımdır ki “ilim” Haktaalanın sıfat-ı Zatiyesidir. “gani” gibi. “cehil” de kulun zatı sıfatıdır. “fakr” gibi.

Cümle alem Haktaalaya kuldur,kul da mülktür, mülke ilim öğretmek sahibine yani malikine aittir.Beşer, sahibi olan Allah’ın ta’lim ve terbiyesine muhtaçtır.Haktaala Hazretleri ilim ile tecelli edip herkesin haline göre zad, sıfat ve ef’alini bildirdi, bu rabıta Hak ile halk arasında en büyük nimet oldu.

Uluhiyet hazinesinden bu hayal alemine ilk açılan ilm “vücud” yani: “varlık” ilmidir.Zıddıyle bilinir ve kaimdir, gece ve gündüz gibi…İlmin yaradılışta olanı vardır “vehbi” (kulun kalbine Allahın ilga ettiği ilime) derler.Bir de çalışmayla elde edileni vardır ona da “kısbi”(BU İLİM KİŞİNİN KENDİ GAYRETİ,ÇALIŞMASI İLE ELDE EDİLEN ZAHİRİ İLME) derler.Fıtri yani yaradılıştan olan ilm sahibini hakikate götürür, bilgisizliği, şüphe ve zannı, tereddüdü yok eder, sonradan kazanılan ilmde ise farklar olur, bir bilgi diğerinden üstün olabilir.

 Bilgi ilme şeref getirir: Örneğin:Cenabı Hakk’ın evsafını anlamak, Ömer’in pazarda olduğunu bilmekle bir değildir.Kur’anı Kerim’in bütün sureleri Allah kelamı olmakla beraber, ihlas suresi Lehep(Tebbet,bu sureyi hiçbir arif ve alimler Kur’an hatmi hariç namazlarda okumazlar.Aynı zamanda beddua ayetidir.Bizim cahil bazı imamlar Tebbet suresini Cuma namazında dahi okuyana rasladık.Okadar mücde ayeti varken) onun için İhlas suresi,Tebbet suresinden aladır, okunması da daha sevaptır, sureyi ihlasta Hakk’ın zat ve sıfatı zikr olunur.İlm irfandan daha kuvvetlidir, arif bir işe cehd eder, tek faide sahibine olur.Rabbına veya nefsine arif olur.Alimin ise hem nefsine hem Rabbına müşahedesi vardır.Ulema-ı billah olanlara “urafa” denir.

Hükemadan ayırmak için, yoksa irfan üstünlüğünden değil, Cenabı Hakk’a “alim” derler “arif” demezler…Nitekim veli derler, nebi demezler.Binaenaleyh, velayet, nübüvvet ve ma’rifetten üstündür, yani nebinin velayeti, nübüvetinden üstündür.Velayet Hak tarafına, nübüvvet  halk tarafına müteveccihtir.İnsan irfanın en üstün mertebesine çıksa dahi nübüvvetin bidayetidir.Ancak hakik irfan hakikati ilahiyeye arif olmaktır, bu da samt yani süküt iledir.

Düyayı bilmek= halkın eziyet ve cefasından rahatsız olmaktan kendini kurtarmakladır.Nefsin iğvasından kurtulmak açlık iledir.Nefsi bilmek gece az uyumakladır.

1-Hakkı  bilmek = sukut ile,

2-Dünyayı bilmek=halkın eza ve cefasına tahammül ile,

3-şeytanı bilmek=açlık ile,

4-Nefsini bilmek=Gece  uykusuzluğu iledir.

Bu dört şeye devam eden marifeti kamile ehli olur.Hak vergisi olan “vehbi” ilimde öğrenmek zahmeti yoktur.Kisbi ilim böyle değildir.İlimlerin mertebe cihetinden alasıİlahi ilimdir ki veraset iledir,bu ilmin hat ve hududu yoktur,hatta ebeden artmaktadır.Bundan sonra nazari ilm vardır ki fikir ve delil ilmidir.Bu ilim hudutludur,zira dar görüştür.

Not: Devam edecek